Inleiding (click on the button for English)

(Wereld)burgerschapseducatie is in de EU tot op heden te veel beperkt gebleven tot ofwel korte projecten ofwel een enkel vak. Daarmee wordt er te weinig ingezet op de (andere) schoolfactoren die de burgerzin van jongeren beïnvloeden. Daarnaast hebben we ook al te vaak te maken met een breuk tussen beleidsverklaringen en de concrete praktijk op de werkvloer.

WELT – Wereld Educatie Leren voor de Toekomst, wil aan die problematiek verhelpen. Zodat de ontwikkeling van democratisch burgerschap effectief en op voldoende grote schaal kan worden verbeterd.

WELT is de eerste integrale werkwijze voor (wereld)burgerschapseducatie en is gegarandeerd democratisch. De methode steunt op jarenlang onderzoek en ervaring in het secundair onderwijs.[1] .

WELT is integraal omdat het, als een 10%-laag projectwerking doorheen het curriculum, alle relevante schoolfactoren combineert:

• de samenhang en relevante inhouden van het curriculum
• de burgerzin van de rolmodellen of leerkrachten
• het doelgerichte schoolbeleid
• de participatie van leerlingen
• de gelijkheid in het onderwijssysteem.

De werkwijze ontwikkelt vrij automatisch verschillende competenties burgerzin uit de diverse matrixen van de EU, UNESCO, OESO. Voor Vlaanderen gaat het ook om de eindtermen burgerschap en (andere) transversale competenties. Ook de interlevensbeschouwelijke competenties kunnen binnen dit programma worden ontwikkeld.

De verankering van WELT op school maakt vakoverschrijdend teamwerk een stuk eenvoudiger en geeft ook het nodige gewicht aan burgerzin in de schoolcultuur. Werken met WELT is ook werken aan kwaliteitsverhoging.

Daarnaast is de benadering voldoende generisch om flexibel te worden ingezet in de verschillende onderwijssystemen van de EU landen.

WELT zet scholen aan om lokaal te werken rond de breuklijnen in de samenleving i.s.m. organisaties uit het middenveld. De inzet is het vormen van “brede scholen voor wereldburgers”.

De basis van de werkwijze is niet geheel nieuw en steunt op de in Vlaanderen bekende vakoverschrijdende leerpraktijk “geïntegreerde proef” uit de technische, kunst- en beroeps secundaire onderwijsvormen. WELT voegt daar op handige wijze de bedoelde (transversale) competenties en een meer algemene pedagogiek aan toe. Zo kan de praktijk binnen de algemeen vormende onderwijsvorm worden opgenomen en worden ook de andere onderwijsvormen opgewaardeerd. Op die manier zorgt WELT voor meer gelijkheid in het onderwijssysteem.

Sinds 2017 zet WELT in op een schaalvergroting van (wereld)burgerschapseducatie in Vlaanderen. In 2019 werd het officieel beleid in het Stedelijk Onderwijs Antwerpen en vormt het de basis van de cursus Wereldburgerschap voor de laatstejaarsstudenten secundaire lerarenopleiding aan de Artesis Plantijn Hogeschool. [2]

Deze handleiding is bedoeld voor scholen en onderwijssystemen die met WELT aan de slag willen gaan. In een eerste deel worden de onderdelen of stappen van de voorbereiding van een project of leertraject gepresenteerd, in het tweede deel worden deze geïllustreerd a.d.h.v. fragmenten uit het boek Jongeren worden wereldburgers (JWW) en uit de documentaire van het meermaals gelauwerde The Refugees Project (TRP).

Het succes van dit project leidde tot het aanmaken van de hub WELT Center op www.weltcenter.org waar de nodige expertise en meerdere praktijkvoorbeelden worden gegeven.

[1] Zie Saey M. (2014): Jongeren worden wereldburgers, Gent: Academia Press, hier op deze website. Het LWZ/WELT model luidt binnen WBE ook een nieuw paradigma in, zie Saey M. (2016): Onderwijs en samenleving, hier op deze website.

[2] Een korte historiek van LWZ/WELT wordt bij de aanvang van Deel 2 van deze handleiding gegeven, de belangrijkste voordelen t.o.v. oude en bestaande praktijken of paradigma’s (W)BE worden aan het eind van I.4. opgesomd. De resultaten op het vlak van burgerschap bij een in het algemeen vormend onderwijs uitgevoerd LWZ/WELT traject kan u aan het eind van Deel 2 vinden. Voor de structurele WELT connectie tussen Wereldburgerschap op AP Hogeschool en het Stedelijk Onderwijs Antwerpen, zie ook het Dossier Actief Burgerschap in deMens.nu Magazine jg.8/2.